Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie

Wernisaż odbył się 14 września 2023 roku w Rosario. Ekspozycja prezentuje między innymi dokumenty i zdjęcia ilustrujące historię rodziny Ulmów oraz życie polskiej i żydowskiej społeczności Markowej.

przesuń wstecz zdjęcia
przesuń dalej zdjecia
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)
  • Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Prezentacja wystawy „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom” w Argentynie – 14 września 2023. Fot. Mikołaj Bujak (IPN)

Otwarcie wystawy miało miejsce na Uniwersytecie Katolickim w Rosario, a samo wydarzenie cieszyło się dużym zainteresowaniem. Gości przywitał gospodarz wydarzenia dziekan Uniwersytetu dr Luis Maria Caterina. Ambasador RP Aleksandra Piątkowska w swoim przemówieniu zaznaczyła, że wystawa przedstawia bohaterskie czyny Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej, a Instytut Yad Vashem w Izraelu wyróżnił wielu Polaków jako Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Podkreśliła także, że ta ekspozycja ma ogromne znaczenie dla pamięci historycznej oraz relacji między Polakami a Żydami.

Wśród uczestników byli m.in. arcybiskup Rosario Eduardo Eliseo Martin, konsul honorowy RP Bartłomiej Moszoro oraz przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, prezes dr Karol Nawrocki oraz jego zastępca dr Mateusz Szpytma. Prezes Nawrocki, dziękując za zaproszenie, zaznaczył, że Argentyna, tak jak i Rzeczpospolita Polska, jest ojczyzną wielu narodów. Także i wielu Polaków. Republika Argentyńska przyjmowała polskich obywateli już w XIX wieku, ale też nie zapomniała o nas, gdy Polska trafiła pod sowiecką okupację. Polska natomiast była miejscem, do którego przenosili się Żydzi, i to Polska stała się w XIX wieku największym skupiskiem tego narodu w Europie. Dlatego też to na ziemiach Rzeczpospolitej Hitler postanowił wykonać plan całkowitej zagłady europejskich Żydów. Pomimo tego, że Polakom za ukrywanie Żydów groziła kara śmierci, to znalazło się wielu, którzy takiej pomocy udzielali. Izraelski Instytut Yad Vashem uhonorował już ponad siedem tysięcy obywateli Polski tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Wśród nich są m.in. Józef i Wiktoria Ulmowie, o których wystawa została otwarta właśnie w Rosario.

Po wystawie gości oprowadzał zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma, który jest krewnym rodziny Ulmów. Zaznaczył, że tytuł wystawy odwołuje się do biblijnej przypowieści o pomocy bliźniemu. Przedstawia historię małżonków Wiktorii i Józefa Ulmów, którzy w czasie II wojny światowej ryzykowali życiem, by ratować osiem osób żydowskiego pochodzenia. Józef Ulma, pasjonujący się fotografią, uwiecznił na zdjęciach codzienne życie rodziny i mieszkańców Markowej. Wystawa ukazuje również zaangażowanie społeczne Ulmów, dowody ich głębokiej wiary oraz tragiczny koniec rodziny z rąk niemieckich okupantów. Prezentowane są zdjęcia ukrywanych przez nich Żydów i informacje o niemieckich represjach. Na wystawie znajduje się także odniesienie do otwartego w 2016 roku Muzeum Polaków Ratujących Żydów w Markowej oraz informacja o niedawnej beatyfikacji rodziny Ulmów przez Papieża Franciszka.

Podczas otwarcia wernisażu dr Eduardo Sodero, profesor Katedry Filozofii Prawa, wygłosił wykład, który był hołdem dla rodziny Ulmów oraz refleksją nad głębokim znaczeniem dobra i zła w kontekście historycznym i kulturowym. Wskazał na przykład rodziny Ulmów, która ryzykując życie, pomagała Żydom podczas II wojny światowej, manifestując najdoskonalszą formę miłości. Józef i Wiktoria Ulmowie wcielali w życie przesłanie dobra zwyciężającego zło. Chociaż zewnętrzny świat był pełen nienawiści i okrucieństwa, wewnętrznie kontynuowali walkę o wartości, takie jak miłość, empatia i solidarność. Ich decyzja, by pomagać prześladowanym, była odzwierciedleniem ich głębokiej wiary i przekonania o wartości życia.

***

Ekspozycja składa się z ponad dwudziestu plansz, prezentujących między innymi dokumenty i zdjęcia ilustrujące historię rodziny Ulmów oraz życie polskiej i żydowskiej społeczności Markowej. Przedstawione zostały także realia okupacji niemieckiej w Polsce, podczas której każdemu, kto pomagał Żydom, groziła kara śmierci. Rozpoczynając opowieść od tragicznej historii rodziny Ulmów, autor opisuje kolejne przykłady ratowania Żydów w Markowej, gdzie Polacy ocalili życie 21 osobom. Ukazuje również skalę takiej pomocy w całym regionie. Wystawę zamykają dokumenty z procesu beatyfikacyjnego rodziny Ulmów oraz dyplom przyznający Wiktorii i Józefowi tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Po raz pierwszy wystawa została zaprezentowana 24 marca 2010 r. w Warszawie (następnie w licznych polskich miastach i wielu miejscach za granicą). W zmienionym kształcie (nowa grafika i uzupełnione zdjęcia) wystawa powstała w marcu 2016 roku w związku z otwarciem Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej i jest wspólnym dziełem Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Jej autorem jest dr Mateusz Szpytma, były szef Muzeum im. Rodziny Ulmów, a obecnie zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. 

Wystawę przygotowano w kilkunastu wersjach językowych. Poza granicami kraju zaprezentowano ją w roku otwarcia muzeum Ulmów w następujących miejscowościach: Bangkok (Tajlandia), Berlin (Niemcy), Brasilia (Brazylia), Bratysława (Słowacja), Bukareszt (Rumunia), Canberra (Australia), Chicago (USA), Hamburg (Niemcy), Hawana (Kuba), Lizbona (Portugalia), Lwów (Ukraina), Rangun (Birma), Moskwa (Rosja), Nowy Jork (USA), Oslo (Norwegia), Paryż (Francja),  Pekin (Chiny), Pretoria (Republika Południowej Afryki), Rzym (Włochy), Singapur (Singapur), Sofia (Bułgaria), Skopje (Macedonia), Tbilisi (Gruzja), Tel Awiw (Izrael), Toronto (Kanada), Waszyngton (USA), Wiedeń (Austria), Wilno (Litwa).  Wystawa jest nadal pokazywana w Polsce i na świecie.

Opcje strony

do góry