Wpatrując się w niektóre fotografie Wiktorii Ulmy i jej dzieci, wykonane przez jej męża Józefa, na myśl przychodzą obrazy holenderskiego mistrza Jana Vermeera. Światło wpadające przez okno oświetla postacie, ukazując ich skupienie, wewnętrzną głębię i miłość. Józef Ulma miał szczególne wyczucie światła, a jednocześnie potrafił uchwycić swoją rodzinę podczas normalnych domowych czynności, ukazując ich wewnętrzne piękno.

Oglądając te liczne fotografie, śledzimy losy, wydawałoby się zwykłej polskiej rodziny, a przecież jednocześnie wyjątkowej. Rodziny, której linia życia, została poddana trybom okrutnej wojny i okupacji. Józef i Wiktoria Ulmowie nie poddali się biernie biegowi historii. Stali się jej aktywnymi uczestnikami, dostrzegając innych ludzi, którym należało udzielić pomocy. Stanęli po stronie dobra i sami dzielili się tym dobrem z innymi. Narodowość, wyznanie, różnice kulturowe, w obliczu terroru niemieckiej okupacji, stały się nieistotne, wagi nabrało człowieczeństwo. Pragnąc ochronić życie, sami je utracili. Nie sposób wobec takiej postawy przejść obojętnie.

Ufam, że wystawa „Śmierć za człowieczeństwo. Rodzina Ulmów”, przygotowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, pomoże Państwu poznać historię rodziny Ulmów oraz ich heroiczną postawę miłości.

dr hab. Dariusz Iwaneczko

Dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej
Oddział w Rzeszowie

Scenariusz wystawy/Exhibition scenario:

dr Wojciech Hanus (IPN Oddział w Rzeszowie/Institute of National Remembrance Branch in Rzeszów), dr Maciej Korkuć (IPN Oddział w Krakowie/Institute of National Remembrance Branch in Kraków),

dr Mateusz Szpytma (IPN/Institute of National Remembrance)

Projekt graficzny, rysunki i skład/Graphic design, drawings and typesetting:

• Katarzyna Hudzicka-Chochorowska (IPN Oddział w Rzeszowie/Institute of National Remembrance Branch in Rzeszów)

Koordynacja/Coordination:

• dr Marcin Bukała (IPN Oddział w Rzeszowie/Institute of National Remembrance Branch in Rzeszów)

Recenzja/Review:

• dr hab. Sebastian Piątkowski (Delegatura IPN w Radomiu/Institute of National Remembrance Branch in Radom)

Korekta językowa/Proofreading:

• Wydawnictwo EDYTORIAL

Tłumaczenie na język angielski/Translation into English:

• Biuro Tłumaczeń UNIA

Opracowanie map/Preparation of maps:

• Karol Czechowicz (IPN Oddział w Rzeszowie/Institute of National Remembrance Branch in Rzeszów)

Na wystawie wykorzystano zdjęcia wykonane przez Józefa Ulmę ze zbiorów/

• The exhibition uses photographs made by Józef Ulma from the collections of: Zofii Bącal, Antoniego Kluza, Piotra Sagana, Mateusza Szpytmy, Towarzystwa Przyjaciół Markowej/Society of Friends of Markowa (TPM), Jerzego Ulmy

Na wystawie wykorzystano dokumenty i zdjęcia ze zbiorów/The exhibition uses documents and photographs from the collections of:

• Archiwum Akt Nowych/Archives of New Records (AAN), Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej/Archives of the Institute of National Remembrance (AIPN), Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej/The Ulma Family Museum of Poles Saving Jews in World War II (MPRŻ w Markowej), Muzeum Regionalnego im. dr. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim/Janusz Peter Regional Museum in Tomaszów Lubelski, Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy/Museum in Przeworsk Palace and Park Complex, National Archives and Records Administration (NARA), Parafii pw. św. Doroty w Markowej/Saint Dorothy Church in Markowa, Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma/Emanuel Ringelblum Jewish Historical Institute (ŻIH)

Wybrane plansze z wystawy